CHUYỂN GIÁ LÀ GÌ? NHỮNG Ý NGHĨA CỦA CHUYỂN GIÁ

Chuyển giá là gì? Những ý nghĩa của Chuyển giá

Ảnh minh hoạ. Nguồn Internet

Định nghĩa Chuyển giá là gì?

• Chuyển giá là gì? Chuyển giá được hiểu là một bộ phận các công ty có mối quan hệ liên kết với nhau giao dịch, thực hiện chính sách đối với hàng hóa, dịch vụ, vay, đi vay được chuyển dịch các các doanh nghiệp có mối quan hệ liên kết không theo giá thị trường nhằm tối thiểu hóa số thuế phải nộp.

Giá chuyển nhượng là gì?

• Giá chuyển nhượng là giá nội bộ được dùng để trao đổi đầu vào nhân tố và sản phẩm giữa các chi nhánh hoặc bộ phận của một doanh nghiệp lớn. Nói một cách dễ hiểu là giá chuyển nhượng này chỉ dùng để mua bán, trao đổi, vay mượn giữa các công ty, doanh nghiệp có mối quan hệ liên kết.
• Giá chuyển nhượng phát sinh cho mục đích chuyển giá khi các bộ phận khác nhau của một hệ thống các doanh nghiệp chịu trách nhiệm về lợi nhuận của chính họ. Khi các doanh nghiệp được yêu cầu giao dịch với nhau, giá chuyển nhượng được sử dụng để xác định chi phí. Giá chuyển nhượng thường không khác nhiều so với giá thị trường. Nếu giá cả khác nhau, thì một trong những thực thể gặp bất lợi và cuối cùng sẽ bắt đầu mua từ thị trường để có được mức giá tốt hơn.
• Giá chuyển nhượng nội bộ cho phép DN có thêm quyền tùy nghi trong việc xác định giá sản phẩm, dịch vụ và có nguy cơ bị lợi dụng để thay đổi giá chuyển nhượng nhằm làm hại đối thủ cạnh tranh, ví dụ xác định giá để gây sức ép đối với doanh nghiệp là đối thủ không hợp tác. Các công ty đa quốc gia muốn tăng lợi nhuận của mình thường sử dụng giá chuyển nhượng nội bộ giữa các chi nhánh ở các nước khác nhau để chuyển phần lớn lợi nhuận sang các nước có mức thuế thấp.
• Từ đó, phát sinh các quy định về giá chuyển nhượng đảm bảo sự công bằng và chính xác của giá chuyển nhượng giữa các thực thể liên quan hay các bên có quan hệ liên kết.

Mục tiêu chuyển giá

Để hiểu rõ mục tiêu chuyển giá là gì? Chuyển giá có mục tiêu gì? Cơ bản khái niệm chuyển giá là một hành vi do các chủ thể kinh doanh thực hiện nhằm thay đổi giá trị trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ với các bên liên kết. Những hành vi ấy có đối tượng tác động chính là giá cả. Tại sao lại có những hành vi đó, giá tại sao có thể xác định lại trong những giao dịch với các bên liên kết:

1. Lợi nhuận;
2. Thuế;
3. Mục tiêu của từng doanh nghiệp;
4. Đánh giá hiệu suất của từng DN trong hệ thống;
5. Nhìn kỹ về thương mại quốc tế;
6. Chuyển lợi nhuận.

Có rất nhiều nguyên nhân để xác định giá, động cơ thay đổi giá, áp dụng chính sách giá không phù hợp với quy tắc về giá

• Thứ nhất, xuất phát từ quyền tự do định đoạt trong kinh doanh, các doanh nghiệp, cá nhân hoàn toàn có quyền quyết định giá cả của một giao dịch. Từ đó họ hoàn toàn có bán hay mua bán hàng hóa, dịch vụ với giá mong muốn;
• Thứ hai, xuất phát từ mối quan hệ liên kết gắn bó chung về lợi ích giữa nhóm liên kết nên sự khác biệt về giá giao dịch được thực hiện giữa các chủ thể có cùng lợi ích không làm thay đổi lợi ích toàn cục;
• Thứ ba, việc quyết định chính sách giá giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết không thay đổi tổng lợi ích chung nhưng có thể làm thay đổi tổng nghĩa vụ thuế của họ. Thông qua việc x định giá, nghĩa vụ thuế được chuyển từ nơi bị điều tiết cao sang nơi bị điều tiết thấp hơn và ngược lại.

Từ các mục tiêu chuyển giá trên, dẫn đến việc chuyển giá có một ý nghĩa đối với các giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết

Ý nghĩa của chuyển giá

Việc nghiên cứu ý nghĩa của chuyển giá, hay đánh giá chuyển giá tốt hay xấu chúng ta sẽ nhìn nhận theo nhiều hướng, góc cạnh khác nhau. Với tôi, tôi chia sẻ mới quý bạn đọc một số ý nghĩa của việc nghiên cứu về chuyển giá:

• Giữ quyền tự chủ phân chia;
• Để đảm bảo sự can thiệp tối thiểu của quản lý cấp cao;
• Để đưa ra quyết định như thực hiện hoặc mua;
• Để cung cấp thông tin cho việc ra quyết định;
• Để tối ưu hóa phân bổ nguồn tài chính;
• Để đo hiệu suất phân chia;
• Để thúc đẩy các nhà quản lý bộ phận;
• Để bán một sản phẩm như nó là hoặc xử lý thêm;
• Đánh giá chuyển giá tốt hay xấu;
  …..

Báo cáo chuyển giá

Báo cáo chuyển giá là gì? Báo cáo chuyển giá gồm những gì? Các lập báo cáo chuyển giá như thế nào? Sau đây, tôi xin chia sẻ với các bạn từng nội dung chi tiết như sau:

Báo cáo chuyển giá là gì?

• Báo cáo chuyển giá là gì? Báo cáo chuyển giá hay còn gọi là “Hồ sơ chuyển giá” hoặc “Hồ sơ xác định giá trong giao dịch liên kết”. Về cơ bản báo cáo chuyển giá được hiểu là một tài liệu được trình bày theo yêu cầu của pháp luật (Cơ quan thuế, hải quan, ….) cho phép xác định, chứng minh giá trị thị trường của từng giao dịch của doanh nghiệp khi thực hiện các hoạt động mua, bán, trao đổi, vay, cho vay, ….giữa các bên có quan hệ liên kết.

Báo cáo chuyển giá gồm những gì?

• Báo cáo chuyển giá gồm những gì? Báo cáo chuyển giá (báo cáo giao dịch liên kết) gồm các hồ sơ, tài liệu, phân tích, so sánh nhằm xác định giá trị thị trường của các giao dịch với các bên có quan hệ liên kết theo đúng quy định của pháp luật.

Báo cáo chuyển giá cần chuẩn bị khi nào?

• Báo cáo chuyển giá hay hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết phải được lập trước thời điểm kê khai quyết toán thuế TNDN hàng năm và phải lưu giữ, cung cấp cho cơ quan thuế khi có yêu cầu. (Theo Nghị định 20/2017/NĐ-CP)

Thuế chuyển giá

• Chuyển giá được tóm lược là các quy tắc và phương pháp định giá cho các giao dịch với các bên có quan hệ liên kết. Do những giao dịch liên kết xuyên biên giới có thể làm thay đổi thu nhập chịu thuế, các cơ quan thuế ở nhiều quốc gia có thể áp dụng những phương pháp xác định giá trong giao dịch liên kết khác với những phương pháp thông thường dựa trên giá thị trường giữa những doanh nghiệp độc lập. Thuế chuyển giá là số thuế, nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp khi phát sinh các giao dịch với các bên liên kết.

Chuyển giá có phải là trốn thuế?

• Chuyển giá là hành vi dẫn đến lách thuế, trốn thuế. Với các tập đoàn xuyên quốc gia, giao dịch liên kết là việc hết sức bình thường. Vì vậy cần làm rõ hoạt động chuyển giá như thế nào là đúng quy định, thế nào là chuyển giá nhằm chuyển lợi nhuận về nơi có chế độ thuế thấp hơn để lợi dụng tránh thuế.
• Theo quan điểm của tôi, việc chuyển giá có phải là trốn thuế không? Hay còn hiểu theo nghĩa tiêu cực là thất thu nguồn thuế ở nước sở tại (Việt Nam). Nhưng nhìn nhận khác quan ở Việt Nam đang trong quá trình hội nhập toàn cầu, các giao dịch liên kết càng nhiều mà những quan điểm hay cách ứng sử về giao dịch liên kết chưa phù hợp sẽ làm ảnh hưởng tới cuộc diện chung.
• Chính vì vậy, việc chuyển giá hay định giá trị của các giao dịch với các bên liên kết như thế nào là phù hợp đúng quy định mới là điểm quan trọng. Không quy chụp tất cả các hành vi chuyển giá đều là trốn thuế, gian lận thuế.

Các hình thức chuyển giá

Hình thức chuyển giá là gì? Hình thức chuyển là phương thức, cách thức thực hiện nhằm tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp. Có rất nhiều cách thực thực hiện nhưng mục tiêu chuyển giá là làm chuyển giá lãi và chuyển giá lỗ.

Nâng khống giá trị của tài sản vô hình

• Một trong những tài sản khó, không kiểm soát được giá trị thực của tài sản đó là tài sản vô hình. Ngoài việc nâng cao giá trị tài sản góp vốn còn tồn tài việc các doanh nghiệp góp vốn bằng: Phần mềm, bằng sáng chế, thương hiệu, công thức pha chế, …nhưng tài sản này góp vốn thường khó xác định đúng giá trị, dẫn đến việc giá trị tài sản được khống lên, tỷ lệ góp của nhà đầu tư tăng lên (thường là nhà đầu tư nước ngoài), qua đó tiếng nói, tầm ảnh hưởng của các nhà đầu tư này tăng lên.

Thông qua việc mua, bán nguyên vật liệu, thành phẩm

• Hình thức thông qua việc mua, bán nguyên vật liệu, thành phần này khá đặc trưng. Nó làm giảm số thế phải nộp, thậm chí chuyển lãi thành lỗ trong rất nhiêu trường hợp. Hiện nay, có rất nhiều các công ty có quan hệ liên kết họ sẽ tìm, xây dựng một DN thứ 3 và thực hiện việc mua, bán này thông qua bên thứ ba này. Khi đó, cơ quan nhà nước, đối tác cũng khó có thể xác định được.

Tăng giá trị tài sản góp vốn

• Khi các doanh nghiệp đầu tư, các nhà đầu tư góp vốn bằng tài sản như máy móc, thiết bị và nhất là công nghệ.
• Đa số các doanh nghiệp trong nước bị hạn chế về nguồn lực tài chính nên tham gia góp vốn chủ yếu, thường xuyên bằng Quyền sử dụng đất. Khi góp vốn bằng giá trị sử dụng đất thường bị đánh giá thấp, trong khi các loại máy móc thiết bị công nghệ do nhà đầu tư nước ngoài góp thường mang tính đặc thù, đã lạc hậu hoặc đã khấu hao hết (ở nước họ) nhưng do doanh nghiệp nội địa bị hạn chế về năng lực và trình độ thẩm định giá, thiếu thông tin, cơ sở dữ liệu để so sánh, nên trong quá trình định giá, những máy móc thiết bị và công nghệ này thường bị đẩy cao hơn nhiều so với giá trị thực của nó.
• Mặt khác, cơ quan nhà nước xác định thuế trên cơ sở giá trị theo chứng từ hóa đơn (theo nguyên tắt giá gốc của kế toán) trong khi mà đối tác liên kết cung cấp nên giá trị máy móc thiết bị và tài sản cố định khác được nhập khẩu hoặc nhập vào vùng lãnh thổ khác trong cùng lãnh thổ của quốc gia tiếp nhận đầu tư có thể được thỏa thuận định giá ở mức cao. Từ đó dẫn đến, chi phí khấu hao tài sản cố định loại này cũng cao hơn so với thông thường (nếu xác định theo giá thị trường)

Nâng cao chi phí quản lý và hành chính

Việc nâng cao chi phí quản lý và chi phí hành chính này dẫn đến việc gia tăng chi phí của doanh nghiệp. Không thể phủ nhận việc áp dụng kiến thức, trình độ của nước ngoài là nâng cao hiểu quả lao động nhất là đối với Việt Nam hiện đang là đất nước đang phát triển.

Việc nâng cao chi phí quản lý và hành chính này thông qua

• Thuê người quản lý với mức lương, rất cao
• Trả phí quản lý cho công ty mẹ;
• Doanh nghiệp phải của nhân viên qua nước ngoài để đào tạo, học tập với chi phí rất cao
• ….

Thay đổi giá bán giữa công ty ty liên kết

• Chuyển giá bằng việc thay đổi giá bán giữa các công ty có quan hệ liên hết với nhau thông qua việc xác định giá bán có sự sai lệch, khác rất nhiều so với giá cả thị trường của các sản phẩm giống, cùng loại. Điều này thường sảy ra khi các công ty bán sản phẩm thấp hơn cho các công ty nước ngoài và mua vào với giá cao hơn ở các công ty nước này. Dẫn đến việc chi phí tăng lên, doanh thu giảm xuống, làm cho giảm lợi nhuận, thuế TNDN giảm xuống (có thể từ lãi chuyển thành lỗ). Chi phí quản lý và hành chính

Chi phí quảng cáo

• Chi phí quảng cáo được nâng cao, đây là một hình thức mà khá nhiều các công ty áp dụng. Và đặc biệt là các Doanh nghiệp FDI áp dụng nhiều. Hiện nay, với quy đinh chi phí quảng cáo ở nước ta hiện nay đang còn khá lỏng lẻo, chưa đủ để thắt chắt và kiểm soát các nguồn chi phí này. Điều này dẫn đến phát sinh các giảm chi phí, thua lỗ ảo,….

Vay và cho vay

• Việc các doanh nghiệp trong mối quan hệ liên kết thường phát sinh các khoản vay, cho vay giữa các doanh nghiệp với nhau. Hình thức này hiện nay khá phổ biển để chuyển lợi nhuận từ nơi có thuế suất cao sang nơi có thuế suất thấp

• Biện pháp chống chuyển giá

  Có rất nhiều biện pháp để khắc phục vấn nạn chuyển giá này, ở đây ES-GLOCAL tóm tắt lại một số biện pháp chống chuyển giá

  • Thứ nhất, Hoàn thiện khôn khổ pháp lý;
  • Thứ hai, Kiện toàn, xây dựng bộ máy về việc thanh kiểm tra về chuyển giá;
  • Thứ ba, Áp dụng phương pháp định giá (APA – cơ chế thoả thuận trước về xác định giá);
  • Thứ bốn, Tăng cường việc thanh tra, kiểm tra về chuyển giá;
  • Thứ năm, Xây dựng cơ sở dữ liệu, liên thông cơ sở dữ liệu;
  • Thứ sáu, Tăng cường đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực cho nghành thuế;
  • Thứ bảy, Không thu hút vốn FDI bằng mọi giá;
  • Thứ tám, Không cấp ưu đãi thuế đại trà;
  • Thứ chín, Khuyến khích minh bạch, trách nhiệm công vụ và chế tài hữu hiệu.

  Thực trạng về chuyển giá ở Việt Nam

  • Từ thực tiễn công tác chống chuyển giá những năm qua ở Việt Nam, dưới đây là một số khó khăn, thách thức chủ yếu mà các cơ quan thuế Việt Nam đã và đang phải đối mặt
  • “Theo các báo cáo của VCCI mỗi năm có khoảng trên từ 40-50% doanh nghiệp FDI kê khai lỗ, trong đó có rất nhiều doanh nghiệp lỗ liên tục trong nhiều năm, thậm chí có doanh nghiệp lỗ lũy kế đến mức âm vốn chủ sở hữu nhưng vẫn tiếp tục hoạt động bình thường, kể cả việc mở rộng quy mô kinh doanh.”
  • Điều đáng chú ý là mặc dù lỗ, thậm chí lỗ lũy kế đến mức âm vốn nhưng các doanh nghiệp vẫn tiếp tục mở rộng quy mô kinh doanh thay vì đã phải phá sản hay đóng cửa sản xuất.
  • Còn rất nhiều tình huống chuyển giá khác đã được CQT Việt Nam thanh tra và làm rõ được hành vi chuyển giá. Tuy nhiên cũng khá nhiều trường hợp chưa phát hiện, hoặc hiện đã có nghi vấn nhưng việc thanh tra và kết luận vẫn còn rất nhiều khó khăn và thách thức

Theo Nghialagi